Türk Dünyası’nın gönül atlasında özel bir yere sahip şehirlerden biri Türkistan kalası (şehri)’dır. Bu kadim şehir, yalnızca bir coğrafya değil; binlerce yıllık medeniyetin, ilmin ve gönül zenginliğinin bir yansımasıdır. Her taş, her türbe ve medrese, geçmişin fısıldayan sesi olarak bugün de ziyaretçilerini karşılar. Türkistan, yüzyıllar boyunca hem maddî hem de manevi bir merkez olarak Türk Dünyası’nın ortak mirasında önemli bir yer tutmuştur. Türkistan Coğrafyası içerisinde, Kazakistan’ın güney bölgesinde bulunan, Pirimiz Hoca Ahmet Yesevi’nin yaşadığı ve türbesinin olduğu bir şehirdir.
Şehrin en bilinen ismi, hiç kuşkusuz Ahmet Yesevî ile özdeşleşmiştir. Hz. Pir Ahmet Yesevî, yalnızca bir mutasavvıf değil; Türk Dünyası’nın gönül rehberi ve manevi önderidir. Onun türbesi, yüzyıllar boyunca binlerce gönüleışık tutmuş, seyyahların, talebelerin ve alimlerin uğrak yeri olmuştur. Türkistan, onun öğretileriyle şekillenmiş ve İslamîilim ile Türk kültürünün buluşma noktası hâline gelmiştir.
Türkistan, tarih boyunca Türk ve İslam dünyasının ilim merkezi olmuştur. Medreselerinde yetişen bilginler, Anadolu’dan Orta Asya’ya, Semerkand’dan Buhara’ya kadar kültürel ve bilimsel köprüler kurmuşlardır. Bu şehir, kervan yollarının kavşağında yer alması nedeniyle yalnızca ticaretin değil, aynı zamanda düşüncenin ve kültürün de buluşma noktası olmuştur. Kaşgar ve Balasagun gibi kadim şehirlerle olan bağlantısı, Türkistan’ı Orta Asya’nın kalbi hâline getirmiştir.
Türkistan’ın dolaşırken, geçmişin fısıldayan sesi kulağınıza gelir. Medreselerdeki öğrencilerin yoğun çalışmaları, camilerin avlularındaki dualar ve çarşıların canlı uğultusu, şehrin hem maddî hem de manevi canlılığını gösterir. Şehir, tarih boyunca sadece bir yerleşim değil; bir kültür ve bilgelikmerkezi olmuştur.
Ahmet Yesevî’nin öğretileri, Türkistan’ın ruhunu ve toplumsal dokusunu şekillendirmiştir. Hz. Pir’e göre insan, erdem ve hikmetle yükselir. Şehir, yalnızca tarihî ve mimarî açıdan değil, manevi açıdan da bir ilim ve bilgelik merkezi olarak öne çıkar. Bugün bile ziyaretçiler, Yesevî’nin türbesini ziyaret ettiklerinde, geçmişin derinliğini ve manevi ışığını hissederler. Türkistan, böylece bir şehir olmanın ötesinde, gönülleri aydınlatan bir merkez hâline gelir.
Modern dünyanın karmaşasında yolunu arayan bireyler için Türkistan, köklerine dönme çağrısı yapar. İnsan, geçmişine sahip çıkmadan geleceğe yön veremez. Şehir, bize tarihî bilgi sunarken aynı zamanda kültürel ve manevi değerlerimizi hatırlatır. Türkistan, geçmişle gelecek arasında bir köprü olarak her zaman canlıdır ve insanı kendi kökleriyle buluşturur.
Bugün Türkistan, modern şehir kimliğiyle gelen ziyaretçilerini karşılamakla birlikte, geçmişin izlerini korumaya devam eder. Şehir, coğrafi olarak uzak olsa da gönüllerde yakındır; çünkü Türk Dünyası’nın ortak hafızasında yaşayan bir yıldızdır. Türkistan, geçmişin ışığını bugüne taşıyan ve geleceğe rehberlik eden bir şehir olarak varlığını sürdürmektedir.
Türkistan’a bakmak, aynı zamanda kendi iç dünyamıza bakmaktır. Şehrin manevi ve kültürel mirası, bize köklerimizi, değerlerimizi ve geçmişimizi hatırlatır. Bu kadim şehir, Türk Dünyası’nın gönül atlasında parlayan bir yıldız olarak, tarih boyunca insanlara yol göstermeye ve gönüllerini aydınlatmaya devam ediyor.
Günümüzün modern Türkistan şehri hava alanı ile ve yeni şehir (Jana Kala) ile Pazar, parklar ve mesire alanları, geniş caddeleri ve görsel şölen diyebileceğimiz kadar güzel yapılarıyla bizleri beklemektedir. Yaklaşık 400 bin nüfusa sahip olmasına rağmen temiz, restoran ve kafeleri, caddelerin temizliği ile ışıl ışıl bir şehirdir. Antalya ve İstanbul’dan direk uçuşlar mevcuttur. Öyle ki Türkistan Coğrafyasında yaşayan Türk Halkları Pirimizin türbesini ziyaret ederek “yarı hacı” olduklarına inanırlar. Bu bir maneviyat meselesidir. Konya’mızda Mevlana’yı ziyaret gibi. Benzer duyguların yaşandığını söyleyebilirim. Kaldı ki Hz. Pir Ahmet Yesevi, Türk-İslam Düşünce, ilim, irfan ve maneviyat alanının yol başçısı olduğunu söyleyebiliriz.
Sevgili dostlar, Türkistan gözleri yolda bizleri bekler. Haftaya bir başka kadim Türk şehrini yazacağım.
Sevgi ve saygıyla.
