Antalya'nın Serik ilçesi'nde nesli tehlike altında olan kum zambaklarının mevcut durumunun belirlenmesi, tehdit eden faktörlerin tespit edilmesi ile koruma ve izleme çalışmalarının sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla başlatılan proje ile kum zambağı dikimi gerçekleştirildi.
Serik ilçesine bağlı Belek Mahallesi'nde kum zambağı dikim çalışmalarına katılan Sinop Üniversitesi bitki Ekoloji Uzmanı Doç. Dr. Emire Elmas, " Haziran ayında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel müdürlüğü bünyesinde bir proje başlatıldı. Bu proje nesli tehlike altında olan kum zambaklarının mevcut durumunun belirlenmesi, tehdit eden faktörlerin tespit edilmesi aynı zamanda koruma ve izleme çalışmalarının sürdürülebilir bir şekilde nasıl yapılabileceği ilgili faktörlerin tespit edilmesine yönelik bir çalışma" dedi.
Bu ay itibariyle projenin son adımına geçtiklerini hatırlatan Emire Elmas, Mevcut projenin aynı zamanda özel çevre koruma alanları olan Göksu Deltası, Patara ve Belek sahillerinde de yapıldığınıve mevcut durumun tespit edildiğini söyledi. Yapılan çalışma sonucunda bazı yerlerde özellikle Belek ve Patara'da popülasyonun oldukça zayıflamış olduğunu gördüklerini kaydeden Elmas, buralardaki popilasyonu desteklemek için Göksu deltasından tohum ve soğanlar alınarak, bu popülasyonlara destek yapılarak, kum zambağının durumunu iyileştirmesine yönelik bir çalışma yaptıkları ilgisini verdi. Elmas, Ortalama Belek ve Patara'ya 50'şer soğan ve aynı zamanda toplanmış tohumların da dikilmesi, sonrasında ise laboratuvar ortamında çimlendirilmiş tohumlarında fide şeklinde getirilip buraya ekilmesinin amaçlandığını söyledi.
Bu çalışmalarla nesli tehlike altında olan türün popilasyonu azalmış durumdaki konumunun daha iyileştirmesi, aynı zamanda bu çalışmalarla halkın biliçlendirilmesinin amaçlandığını söyleyen Elmas, " Umuyorum ki başarılı da olacaktır. Tüm dünya da nesli tehlike altında olan bir türdür bu. Türe ait 20 farklı kum zambağı vardır dünyada aslında ama bizim ülkemizde sadece bir tane kum zambağı var. Bu tek olan kum zambağımızı korumak bizim elimizde" şeklinde konuştu.
Cezası ağır
Vatandaşların zambakları sökerek evine götürmesi de en büyük problemlerden biri. Doğa Koruma Birliği tarafından koruma altına alınan kum zambaklarının koparılması durumunda 60 bin lira para cezası uygulanıyor. Tabiat parkı içerisinde koparılması halinde ise ceza miktarı 120 bin lira olarak uygulanıyor.
Kum Zambağı
Nesli tehlike altında bir tür olan kum zambağı (Pancratium maritimum) Amaryllidaceae (Zambakgiller) familyasının bir üyesi monotipik (alt türü olmayan) bir cinstir. Türkiye’de: Akdeniz, Eğe, Marmara ve Karadeniz Sahil kumullarında yetişmektedir. Çiçeklerİ beyaz, gösterişli ve çok hoş kokulu olan bu bitki daha çok sabit kumuları tercih etmektedir.Kum zambağı bir güneş bitkisidir. Bu nedenle kumulların ıslak olmadığı, kararlı (stabil) kumullarda ve diğer bitki türlerinin zayıf olduğu açık alanları tercih etmektedir.
Bir geofit olan kum zambağı kışı istirahat halinde geçirmekte olup aşırı yaz sıcaklarında su ihtiyacını atmosfer neminden yada gece oluşan çiğden sağlayabilmektedir. Ayrıca denizden gelen taban suyunu da kullanabilmekte olup, dolayısıyla tuz toleransı yüksek bir türdür. Turizm baskısı, sahillerin yerleşime açılması ve endüstriyel vb. amaçlarla kumulların tahrip edilmesi, bitkiyi tehdit eden faktörlerdir.
